Ga naar:
 
 

Home

Tijdsbalk

Deze tijdsbalk is gemaakt om op een snelle en chronologische manier een idee te krijgen van het leven en werk van Jef Last. Voor wie langer en diepgaander wil verwijs ik naar de biografie. In het onderstaande worden ook niet alle publicaties van Last genoemd - daarvoor verwijs ik naar de bibliografie en in het speciaal de lijst van gepubliceerde werken van Jef Last.

18982 mei geboren Josephus Carel Fransciscus Last te Den Haag. Vader: Carel Christiaan Anthony Last. Moeder: Helena Johonna Maria Verstijnen.
1900 Leeuwarden
1905 Venlo
1910 Deventer: naar H.B.S.
1911Last wordt padvinder. Overwinnen eenzaamheid jeugd.
1912 Rotterdam?
1912-1913Den Haag? Dortrecht?
1914 Op dag uitbreken WO I (vier augustus) naar Engeland: doorbreken opstandig socialistisch denken. Lezen Multatuli en Franse socialisten en utopisten.
1916- Van christelijke H.B.S. Amsterdam verwijderd. Doet alsnog eindexamen in Alkmaar.
- Ouders scheiden.
1917 - Lid SDAP
- Actief in 'volkshuis' Oostsluis te Amsterdam
- Russische revolutie: aanzet tot bestuderen Marx
- Werken in mijn te Treebeek (sept-nov)
1918 - Begin van het jaar student chinees in Leiden. Lid studentencorps.
- 16-18 november aanwezig congres NVV en SDAP waar Troelstra's 'revolutiepoging' nog doorklinkt. Schrijft felle artikelen in blad van het Leidse studentencorps Virtus Concordia Fides. Tot 'breuk' komen met medestudenten.
1919 - Verhuizen naar Katwijk. Dubbelleven: wonen en leven onder de vissers, tegelijkertijd student.
- Voorjaar?: Studie afbreken. Varen op haringlogger.
- 29 juli tot ...
1920 - ...1 februari vervullen dienstplicht bij de marine (zes maanden).
- April tot...
1921 - ...juli op koopvaardij varen.
- 21 september tot...
1922 - ...23 maart opnieuw (tweede zes maanden) vervullen dienstplicht.
- Maart: assistent-bedrijfsleider bij kunstzijdefabriek Enka te Ede (tot februari 1924).
1923 - 6 april-10 mei op herhaling militaire dienst.
- Huwelijk met Ida ter Haar.
- Dochter Femke geboren.
1924 - Februari: ontslag nemen als bedrijfsleider bij Enka.
- Februari: Naar VS voor negen maanden. Eigenlijk om te studeren. Komt er niet van. Vervult daarentegen allerlei baantjes.
- Met Ida Last werkzaam in tehuis voor moeilijk opvoedbare jongeren (tot voorjaar 1925).
- Begint te publiceren in allerlei sociaal-democratische bladen.
1925 - (Tweede) Dochter Anki geboren.
- Augustus: functie bij SDAP als leider filmdienst van het IVAO. Rijdt door het hele land om films te vertonen met de 'Roode Auto Pieter Jelles'.
1926 Literair debuut met gedichtenbundel Bakboordlichten.
1927 - Radicaliseren (dit zou zich drie jaar binnen SDAP voortzetten).
- Publiceren in het blad Eenheid dat min of meer streefde naar samenwerking tussen links-socialisten en communisten.
- Lid Liga tegen Imperialisme en Koloniale Overheersing.
- Lid Socialistische Kunstkring (SKK).
- (Derde) dochter Mieke geboren.
1928 - Ontslag nemen/krijgen filmdienst na conflict met SDAP-leiding.
- 9 april: Op congres SDAP lidmaatschap Liga tegen Imperialisme en Koloniale Overheersing onverenigbaar lidmaatschap SDAP geacht. Last stapt uit de Liga.
- 28 juli: Naar Rotterdam verhuizen.
- Aantal maanden werken als arbeider aan de Zuiderzeewerken.
- Werken als bedrijfsleider op de Eerste Nederlandsche Manometerfabriek
- Meewerken als scenarioschrijver en acteur aan film Branding door Joris Ivens en Mannus Franken. Opnames van zomer 1928 tot januari 1929.
1929 - Januari publiceren in De Nieuwe Weg.
- April/mei verschijnen bundel Liedjes op de maat van rottan.
- Verschijnen bloemlezing revolutionaire poëzie Tijdsignalen waarin gedichten van Last opgenomen.
- Studeren voor acte Lager Onderwijs. Deze in augustus behalen. Vervolgens acht maanden in het lager onderwijs werken als invalskracht.
- December: publiceren in blad van de RSP, De Baanbreker.
1930 - In dit jaar Last definitief naam maken als auteur. Schrijven (ook in journalistiek) als beroep gaan uitoefenen.
- 11 januari: Koloniaal congres van SDAP. Last zich zeer fel opstellen tegenover de 'voorzichtige politiek' van de partij.
- 14 januari: Spreken op protestvergadering te Den Haag die 'verboden' was door de SDAP
- 15 januari: In brief afscheid nemen van de SDAP.
- Februari/maart: Lid van de RSP/NAS.
- Actief (ook echtgenote Ida Last) in ontwikkelingswerk RSP/NAS.
- Maart: Uitkomen bundel De wind blaast op het galgetouw.
- 24 maart: Ontslag nemen als leraar.
- April: Nauw betrokken bij de redactie van De Baanbreker.
- Uitkomen novelle's Branding en Marianne en gedichtenbundel Kameraden.
- Tweede bundel Tijdsignalen met daarin opnieuw gedichten van Last.
- juli: verhuizen van Rotterdam naar Amsterdam.
- November: De Nieuwe Weg oproep afdrukken tot oprichting van de 'Bond Links Richten'.
1931 - April: In eigen beheer uitgeven toneelstuk Hollands Welvaren. Dit het eerste concrete reSovjet-Unieltaat van 'Links Richten'.
- April: In hoofdbestuur van de RSP.
- Juli: In conflict komen met de RSP. Oppositie gaan voeren. Eindigen activiteit RSP/NAS.
- 2-15 november: Reis door de Sovjet-Unie voor blad Het Leven.
- 13 november: Royement RSP.
1932 - maart: Naar de Sovjet-Unie (Tweede reis). Werken bij het IVRS.
- 15 mei: eerste landelijk congres Links Richten.
- Besloten tot aansluiting bij het IVRS en oprichting tijdschrift Links Richten.
- Half juli-eind augustus: Reis door de Oeral. (Indruk hiervan in Het stalen fundament - verschijnt pas in 1933).
- 27-29 augustus: 'Wereldstrijdcongres tegen den Oorlog' in Amsterdam (het 'Amsterdam-Salle Pleyel'-iniatief). Eerste grote internationale schrijverscongres. Last niet aanwezig (nog is de Sovjet -Unie).
- Oktober: plannen om zich te vestigen in de Sovjet-Unie. Tevergeefs trachten om in fabriek te gaan werken.
- In verbond Deutscher Schriftsteller Last Duitse fascistische coup voorspellen. Hij gedwongen 'defaitistische houding' af te zweren.
- Oktober-december: In schrijversrusthuis Maljeëwa verblijven.
- Half december: Terug in Nederland. en lid worden CPH (dus pas na terugkeer reis!). Plan zich te vestigen met familie in Sovjet-Unie los gelaten. Dan toch zeker iets van de terreur gemerkt.
- Verschijnen: Liefde in portieken (een roman) en
Verleden tijd (een gedichtenbundel).
1933 - Januari-maart: Zeer actief in CPH en haar organisaties: VVSovjet-Unie, Internationale Rode Hulp (IRH), verschillende organisaties tegen oorlog en fascisme, marxistische arbeidersschool, spreken op vele bijeenkomsten.
- Maart: Activiteit afnemen. Zich meer gaan bezig houden met schrijven. Sterk te maken met teleurstelling over het aan de macht komen van Hitler (maart).
- 27-28 mei: Tweede landelijke congres Links Richten.
- 3-8 juni: op het internationaal anti-fascistisch congres in Parijs (Salle Pleyel) in opdracht Links Richten. Aansluitend in Internationaal Comité van schrijvers (voor hulp vervolgde Duitse schrijvers).
- 25 juni: op anti-fascistisch congres te Utrecht.
- Begin augustus: verschijnen Bruinboek (ook in een Nederlandse versie) over zaak Van der Lubbe.
- September: Verschijnen Roodboek door het Internationale Van der Lubbe Comité. - Midden november: splitsing in Links Richten over het Roodboek (na verwerpen motie afkeuring Roodboek door Links Richten afdeling Amsterdam). Last het negatieve partijstandpunt innemen aangaande het Roodboek.
- In 1933 zeer veel publiceren:
Romans: Het stalen fundament (mei) en Partij remise (najaar)
Dichtbundels: Twee werelden, Onder den koperen ploert.
Novelle's: De vlucht van de opstandeling, De provocatie.
En zeer veel artikelen van literaire dan wel politieke aard.
1934 - Eerste helft: druk met CPH werk.
- April-mei-juni: Met tussenpozen in Parijs: helpen Duitse vluchtelingen. Zeer onder indruk strijdbaarheid Franse proletariaat.
- Februari-april: Aantal malen bij Du Perron op bezoek in Parijs. Last zou graag in Forum publiceren: Last volgens Du Perron (in brief aan Ter Braak 11 april 1934) in financiële nood verkeren.
- Mei-juni: Ontmoeten belangrijke intellectuelen: Crevel, Malraux.
- 27 juli: Ontstaan Eenheidsfront in Frankrijk.
- 17 augustus-1 september: Eerste Congres der Sovjet schrijvers bezoeken. Afkondiging nieuwe sociaal-realistische kunstprincipes. Voor Last een grote deceptie.
- September/oktober: verschijnen roman Zuiderzee.
- 23 oktober: Op schrijverscongres Parijs in Mutualité (nav. congres in Rusland). Op dit congres eerste ontmoeting tussen Last en Gide plaatsvinden.
- December: Schrijven artikel tegen vervolging homosexuelen in de Sovjet-Unie (geplaatst in tijdschrift Fundament no.3 1935)
- Eind december: Weer in Parijs om Duitse en Oostenrijkse vluchtelingen te helpen.
1935 - Januari-februari: druk met CPH-activiteiten.
- Maart: Vertrekken met Gide naar Marokko. Daar tot eind mei verblijven; oa. verblijven in Fez en bij een herdersstam.
April/mei: Verschijnen novellenbundel Voor de Mast.
- 21-25 juni: Aanwezig op 'Internationaal schrijverscongres ter verdediging van de cultuur', te Parijs. Zeer veel bekende, progressieve schrijvers aanwezig.
- Juli: plan reizen naar Ethiopië en Kongo van de baan. Roman Het huis zonder vensters Last bijna letterlijk uit de pen vloeien. Half juli tot eind augustus intensief aan geschreven.
- Augustus: In tentenkamp Noisy le Grand nabij Parijs verblijven (weerslag in Het huis zonder vensters).
- September: Voorbereidingen gezamenlijke reis naar de Sovjet-Unie met Gide.
- Oktober/november: Verschijnen Het huis zonder vensters.
- 2 november: in Parijs bij Gide.
- 4 november: spreken tijdens oprichting Vereniging internationale schrijvers ter verdediging van de cultuur.
- 5 november: samen met Gide vertrekken naar Roquebrune.
- 8 december: terugkeren uit Roquebrune
1936 - Januari: zich vestigen in Antwerpen. Harry Wilde (met hem samen werken aan boek Kruisgang der jeugd (1939)). De dichter Freek van Leeuwen daar ook.
- Januari-eind mei: Last ziek met tussenpozen. Verkeren in grote armoede.
- Eind juni: Met Gide naar de Sovjet Unie. Reis verloopt rampzalig. Gide weigert zich als gewillig fellow travaller te gedragen. Eind augustus terug uit Sovjet Unie.
- September: Afreizen naar Spanje om mee te vechten in de burgeroorlog die aldaar is uitgebroken. 23 of 24e aankomen. Ingedeeld in 5e Regiment (na oktober 4e regiment?) Bataljon Sarganto Vazquez.
- Oktober/november meevechten in slag bij Getafé. Daar gepromoveerd tot korporaal.
- November: Vechten aan front Ciudad Universitaria. Gepromoveerd tot tweede alfarez (luitenant).
- 18 november: Terugtrekken bij Getafé.
- 10 december: Aan front Frente de l'estacion de Goya.
- November/december: Uitkomen Gide's Retour de l'USSR.
- Verschijnen: Een ketter in moorenland (poëzie), Brieven uit Spanje (en andere gepubliceerde brieven van Last aan zijn vrouw - later omgewerkt tot De Spaansche Tragedie uit 1938), Een flirt met de duivel (roman).
1937 - Januari (tot 28e): Van front geroepen voor het houden van redevoeringen in Frankrijk, België en Nederland. Gide bezoeken in Parijs; onder indruk van smaad gericht aan Gide n.a.v. verschijnen Retour de l'USSR.
- Januari/februari: Aan front Cuesta de las Reinas. Gepromoveerd tot eerste luitenant. Moeilijkheden met laten verschijnen 'Spaanse brieven' in Frans tijdschrift Commune. Last steunt Gide in het blad Europa.
- Maart: Laatste, mislukte, offensief van de Nationalisten op Madrid (bij Guadjara). Last hier niet bij.
- Mei: Op het front van Las Rosas tot kapitein bevorderd.
- Aanwezig op congres van schrijvers tegen het fascisme in Valencia (4, 5 juli), Madrid (6 juli). Afsluiting Congres in Parijs 17 juli. Last daar niet aanwezig.
- 23 en 30 juli: Twee artikelen in Het Volk over de verstoorde relatie tussen Last en de CPN.
- Zomer: Verschijnen Gide's Nieuwe Spijzen in vertaling van Last. Voorwoord, geschreven door Last, omzichtig kritisch tegenover de CPH.
- 3 augustus: Verklaring moeten afleggen tegenover politieke commessaris Tim Timmermans. Deze verschijnen in Het Volksdagblad (8 oktober).
- Juli/augustus: In de XIe brigade (Internationale Brigade) onder Ludwig Renn.
- Augustus: Terug naar het oude Spaanse IVe regiment. Bijna gefusilleerd. Met hulp van Malraux, Gide en Fimmen aan de dood ontsnappen.
- "Weggepromoveerd" tot instructieofficier in Vill' Alba.
- Augustus/oktober: Weer aan dood ontsnappen door zich vrij te pleiten voor een krijgsraad: Last zou in januari 1937 hebben meegewerkt aan het voorbereiden van de 'opstand van de POUM' in Barcelona (mei 1937).
- Oktober: Verblijven in het Hollands hospitaal te Villa Neuve de la Jara. Toestemming om te vertrekken naar Scandinavië voor een propagandareis.
- November/december: Vertrek naar Scandinavië.
1938 - Februari: Last in Stockholm. Val Teruel bekend worden.
- 2 maart: Last zijn lidmaatschap van de CPN opzeggen.
- Eind maart - begin april: in Amsterdam?
- Eind april-begin mei: In Antwerpen.
- Begin mei opgepakt bij de Nederlandse grens. Gevangenschap in de marechausséekazerne te Zundert. Last schrijft aldaar roman De laatste waarheid (1938).
- 19 mei: Vrijgelaten.
- Juni: plannen om te emigreren naar Zuid-Amerika.
- Juli: Lasterbrochure Nico Rost, Het Geval Jef Last. Antwoord door Last in: Een antwoord op het geval Jef Last
- 25 juli: Vertrekken naar Antwerpen.
- 28 juli: vraagt Gide in brief om 'enige honderden
francen' om het tot de maand september uit te zingen
- Zomer: Verschijnen De Spaanse Tragedie.
- 10 september: Terug in Nederland.
- November/december: plannen tot vertrek naar Zuid-Amerika laten varen.
1939 - 18 januari: Vertrekken naar Noorwegen. Reis via Ido Fimmen. Geheime I.T.F activiteit onder Duitse matrozen.
- Artikelen schrijven voor Het Volk. Later verschijnen (juli 1940) onder de titel Kinderen van de middernachtszon (1940).
- Februari: arriveren in Noorwegen, Oslo.
- Maart-april: Narvik.
- 6 mei: Stockholm.
- 1 juni: Weer in Narvik.
- Juni: Trömso, Hammerfest (uiterste noorden).
- Juni-juli: Lapland.
- Begin augustus: Proberen terug te keren naar Nederland. Echter moeilijkheden met paspoort en geld.
- 23 september: terug in Nederland.
- Verschijnen De vliegende hollander en Kruisgang der jeugd.
1940 - April(?): gemobiliseerd.
- Verschijnen Kinderen van de middernachtszon, Onvoldoende voor de liefde.
1941 - Actief in verzetsgroep en blad De Vonk. Geeft lezingen, houdt zich druk bezig met ideologische en theoretische achtergrond van De Vonk en publiceert in het blad.
- Verschijnen Van een jongen die een man werd en Elfstedentocht.
1942 - Maart: grote arrestatiegolf in de Amsterdamse Vonkgroep. Last ontkomt omdat hij zich op dat moment in Katwijk bevindt. Vanaf dat moment Last onderduiken.
- Tijdens onderduik in Leiden (1942 of 1943) Chinees studeren en waarschijnlijk kandidaatsexamen nog tijdens oorlogsjaren voltooien.
- Verschijnen: Leeghwater maalt de meren leeg.
1943 - Publiceert onder pseudoniem kinderboeken onder titel El Pintor's reizen.
1944 - Deelnemen in Binnenlandse Strijdkrachten rond Ommen.
- Schrijven aan boek Socialistische Renaissance (verschijnt na bevrijding in 1945).
1945 - Zomer: verantwoordelijk te Ommen voor opvang teruggekeerde politieke gevangenen.
- Verschijnen:
Poëzie: Oog in oog
Non-fictie: Dit is Walcheren : artikelen van Jef Last, A. den Doolaard, Ed Hoornik, Een socialistische renaissance, Gedachten onder water, Aan de bronnen van het verzet : de strijd der gemeente Ommen tegen de Duitse overheersing, 1940-1945
Fictie: Het eerste schip op de Newa.
En vele vertalingen, waaronder Les poètes maudits : Baudelaire, Verlaine, Rimbaud.
- Eind 1945...
1946 - ...tot september 1946 werkzaam als ambtenaar voor dienst Oog en Oor bij drooglegging Walcheren.
- Actief in De Vlam (opvolger van verzetsgroep en blad De Vonk).
- Medeoprichter van de Shakespeareclub, voorloper van het COC.
1947 - Terugkrijgen nederlanderschap.
- Samen met Gide verschillende jeugd- en vrederconferenties bezoeken (1947 München, 1948 Bremen, Zürich, Parijs en London.
1950-1954 - Naar Indonesië op uitnodiging Hatta (1951-54 leraar Engels op een 'HBS' op Bali).
1955 - Correspondent voor Het Vrije Volk in Hamburg. Daar zijn studie chinees afronden (1957).
1957 - Reizen in Azië: Japan, Zuid-Korea.
1959 - Voor enkele maanden in Japan.
1960 - Voor vijfde maal in Moskou (dit keer voor een oriëntologencongres).
1961 - Reizen naar Spanje en Portugal (ook in 1962).
1963 - Bezoeken China, Indonesië en Japan.
- Ontvangen Marianne Philips Prijs.
1966 - Ontvangen Vondel Prijs van de Universiteit van Münster
- Reizen naar VS en Formosa.
- Steunen Provo's. Zelfs plaatsnemen op een onverkiesbare plaats op de provo verkiezingslijst voor de gemeenteraadsverkiezingen van Amsterdam.
- Verschijnen Mijn vriend André Gide.
1972 - 15 februari: Overlijden Jef Last op 73-jarige leeftijd.
Laatste jaren in slechte gezondheid verkerend. Woont in het Rosa Spier Huis te Laren. Naar omstandigheden nog heel actief: lezingen, schrijven (oa. ongepubliceerde autobiografie).

Reageer: info@jeflast.nl

Home